Rijeka, trzecie co do wielkości miasto Chorwacji, położone jest w zatoce Kvarner nad Morzem Adriatyckim. Znane jako główny port kraju, miasto to łączy w sobie bogatą historię, przemysłowe dziedzictwo i tętniące życiem kulturalne. W przeciwieństwie do typowych chorwackich miejscowości turystycznych, Rijeka oferuje autentyczne doświadczenie miejskie z unikalnymi atrakcjami, które sprawiają, że jest to miejsce warte odwiedzenia dla każdego, kto chce poznać inną stronę Chorwacji.
Historia Rijeki
Historia Rijeki sięga czasów starożytnych, kiedy to Rzymianie założyli osadę Tarsatica na obszarze dzisiejszego miasta. Przez wieki Rijeka znajdowała się pod wpływem różnych mocarstw – od Bizancjum, przez Królestwo Węgier, Imperium Habsburgów, aż po Włochy. W XIX wieku, jako część Austro-Węgier, miasto przeżyło intensywny rozwój przemysłowy i portowy, stając się ważnym centrum handlowym i komunikacyjnym.
Po I wojnie światowej Rijeka stała się przedmiotem sporu terytorialnego między Włochami a nowo utworzonym Królestwem Serbów, Chorwatów i Słoweńców (późniejszą Jugosławią). W latach 1920-1924 funkcjonowało nawet jako Wolne Państwo Fiume (włoska nazwa Rijeki). Po II wojnie światowej miasto zostało włączone do Jugosławii, a od 1991 roku jest częścią niepodległej Chorwacji.
Ta burzliwa historia pozostawiła ślady w architekturze, kulturze i charakterze miasta, czyniąc z Rijeki fascynujący tygiel wpływów kulturowych. W 2020 roku Rijeka pełniła zaszczytną rolę Europejskiej Stolicy Kultury, co dodatkowo wzmocniło jej pozycję na mapie kulturalnej Europy.
Najciekawsze miejsca w Rijece
Korzo
Serce Rijeki bije na Korzo – głównym deptaku i miejscu spotkań mieszkańców. Ta tętniąca życiem ulica jest wypełniona kawiarniami, restauracjami, sklepami i historycznymi budynkami. To idealne miejsce, aby rozpocząć zwiedzanie miasta, poczuć jego atmosferę i obserwować codzienne życie lokalnej społeczności. Wzdłuż Korzo można podziwiać eleganckie fasady budynków z XIX i początku XX wieku, które odzwierciedlają habsburskie wpływy architektoniczne. Szczególnie imponujący jest Pałac Miejski (Gradska palača) z 1914 roku, obecnie siedziba władz miasta.
Wieża Miejska (Gradski Toranj)
Symbol Rijeki, XVII-wieczna wieża z barokową bramą, znajduje się na końcu Korzo. Początkowo była częścią średniowiecznych fortyfikacji miasta. Na szczycie wieży znajduje się dwugłowy orzeł Habsburgów, a pod nim charakterystyczny okrągły zegar. Wieża stanowi symboliczną bramę do starszej części miasta.
Katedra św. Wita (Katedrala svetog Vida)
Ta barokowa świątynia, zbudowana przez jezuitów w XVII wieku na planie rotundy, jest głównym kościołem katolickim w mieście. Wnętrze katedry zdobią cenne dzieła sztuki, w tym marmurowy ołtarz główny z 1711 roku. Z katedrą związana jest legenda o cudownym krucyfiksie, który według podań miał krwawić po tym, jak uderzył w niego rozgniewany gracz hazardowy.
Pałac Guvernatuory (Guvernerova palača)
Monumentalny neoklasycystyczny pałac zbudowany pod koniec XIX wieku jako siedziba gubernatora węgierskiej części Austro-Węgier. Obecnie mieści Muzeum Morskie i Historyczne Chorwackiego Wybrzeża, gdzie można zapoznać się z bogatą historią regionu. Warto zwrócić uwagę na imponujące schody i reprezentacyjne sale, a także ogrody otaczające pałac.
Twierdza Trsat (Trsatska Gradina)
Położona na wzgórzu, 138 metrów nad poziomem morza, średniowieczna twierdza oferuje panoramiczny widok na całą Rijekę, zatokę Kvarner i okoliczne wyspy. Początki fortecy sięgają czasów iliryjskich, ale obecna struktura pochodzi głównie z okresu średniowiecza, kiedy to twierdza była własnością rodziny Frankopan. Obecnie jest to popularne miejsce rekreacji, z kawiarnią i restauracją, a także miejscem organizacji wydarzeń kulturalnych i koncertów.
Sanktuarium Matki Bożej Trsackiej (Svetište Majke Božje Trsatske)
Niedaleko twierdzy Trsat znajduje się jedno z najważniejszych miejsc pielgrzymkowych w Chorwacji. Według legendy, w 1291 roku aniołowie przenieśli dom Najświętszej Maryi Panny z Nazaretu do Trsatu, zanim ostatecznie umieścili go w Loreto we Włoszech. Na pamiątkę tego wydarzenia zbudowano franciszkański klasztor i kościół, który przez wieki rozrósł się do obecnych rozmiarów. Sanktuarium słynie z cudownego obrazu Matki Bożej oraz licznych wotów dziękczynnych. Do sanktuarium prowadzą monumentalne schody (Trsatske stube) z 1531 roku, liczące ponad 500 stopni.
Teatr Narodowy Chorwacki (Hrvatsko narodno kazalište Ivan pl. Zajc)
Imponujący neobarokowy budynek teatru, otwarty w 1885 roku, jest centrum życia kulturalnego Rijeki. Zaprojektowany przez słynnych wiedeńskich architektów Fellnera i Helmera, którzy stworzyli wiele teatrów w całej Europie Środkowej, gmach zachwyca bogatymi zdobieniami fasady i luksusowym wnętrzem. Teatr nosi imię Ivana Zajca, wybitnego chorwackiego kompozytora, a przed budynkiem stoi jego pomnik.
Molo Pomorskie (Molo Longo)
1,7-kilometrowe molo jest popularnym miejscem spacerów zarówno wśród mieszkańców, jak i turystów. Zbudowane w XIX wieku jako falochron chroniący port, dziś oferuje doskonałą perspektywę na miasto i port. Spacer po molo pozwala obserwować pracę jednego z najważniejszych portów Adriatyku i podziwiać zachód słońca nad morzem.
Muzeum Informatyki Peek&Poke
Unikalne muzeum poświęcone historii komputerów i technologii informacyjnych. Kolekcja obejmuje ponad 1000 eksponatów, od starych kalkulatorów, przez pierwsze komputery domowe, aż po konsole do gier. To nostalgiczna podróż dla starszych zwiedzających i edukacyjna wycieczka dla młodszych pokoleń. Wiele eksponatów można dotknąć i wypróbować.
Targ Centralny (Centralna tržnica)
Tętniące życiem serce kulinarne Rijeki, gdzie można znaleźć świeże owoce morza, lokalne warzywa, owoce, sery i inne produkty regionalne. Secesyjny budynek hali targowej z 1881 roku jest sam w sobie atrakcją architektoniczną. Wizyta na targu to doskonała okazja, aby poznać lokalną kuchnię i zwyczaje.
Muzeum Sztuki Nowoczesnej i Współczesnej (Muzej moderne i suvremene umjetnosti)
Znajdujące się w zrewitalizowanym budynku fabrycznym muzeum prezentuje imponującą kolekcję sztuki nowoczesnej i współczesnej, ze szczególnym uwzględnieniem artystów chorwackich i regionalnych. Oprócz stałej ekspozycji, muzeum organizuje czasowe wystawy, projekcje filmowe i wydarzenia artystyczne.
Kompleks Industrialny Rikard Benčić
Dawna rafineria cukru, a później fabryka tytoniu, jest obecnie w trakcie transformacji w kulturalne centrum miasta. Część kompleksu już została przekształcona w nową siedzibę Muzeum Sztuki Nowoczesnej i Współczesnej, a w przyszłości znajdą tu miejsce również Muzeum Miasta Rijeki i Biblioteka Miejska. To doskonały przykład adaptacji dziedzictwa przemysłowego do nowych funkcji kulturalnych.
Tunel Rijeką
Podziemny tunel przeciwlotniczy z okresu II wojny światowej, który został odnowiony i udostępniony zwiedzającym w 2017 roku. Tunel o długości 330 metrów przebiega pod centrum miasta, łącząc ulicę Dolac z obszarem starego portu. Obecnie jest wykorzystywany jako alternatywna trasa dla pieszych oraz miejsce organizacji wystaw i wydarzeń kulturalnych.
Plaża Sablićevo
Choć Rijeka nie jest typowym nadmorskim kurortem, posiada kilka plaż w granicach miasta. Sablićevo to popularna, żwirowa plaża położona w wschodniej części miasta, z czystą wodą i podstawową infrastrukturą. W upalne dni stanowi orzeźwiającą odskocznię od miejskiego zwiedzania.
Okolice Rijeki
Opatija
Zaledwie 15 km od Rijeki znajduje się eleganckie miasto Opatija, które było jednym z pierwszych europejskich kurortów nadmorskich. Już w XIX wieku austro-węgierska arystokracja upodobała sobie to miejsce jako destynację wypoczynkową. Miasto słynie z luksusowych hoteli w stylu belle époque, bujnych ogrodów i malowniczej promenady nadmorskiej Lungomare, która ciągnie się przez 12 km wzdłuż wybrzeża. Warto zobaczyć Willę Angiolinę z 1844 roku, otoczoną pięknym parkiem, pomnik „Dziewczyna z mewą” – symbol miasta, oraz kościół św. Jakuba, zbudowany na miejscu dawnego opactwa benedyktyńskiego (od którego pochodzi nazwa miasta).
Wyspa Krk
Największa wyspa Chorwacji połączona jest z lądem stałym mostem, co czyni ją łatwo dostępną z Rijeki (około 30 km). Krk oferuje różnorodne atrakcje – od historycznych miast jak Krk i Vrbnik, przez naturalne cuda jak jaskinia Biserujka, po piękne plaże, w tym słynną Baska. Wyspa jest również znana z produkcji wina Žlahtina i lokalnego seru – Krčki sir. Dla miłośników historii interesujący będzie Kościół św. Łucji w Jurandvorze, gdzie znaleziono Płytę z Baški – jeden z najstarszych zabytków pisma głagolickiego.
Wyspa Cres
Druga co do wielkości wyspa Adriatyku dostępna jest promem z Brestovy (30 km od Rijeki). Cres zachwyca dziewiczą przyrodą, spokojnymi zatoczkami i autentycznymi wioskami rybackimi. Główne atrakcje to średniowieczne miasto Cres z wenecką architekturą, malownicza wioska Lubenice położona na klifie 378 m nad poziomem morza, oraz jezioro Vrana – naturalne źródło wody pitnej dla całej wyspy. Cres jest również domem dla kolonii zagrożonych wyginięciem sępów płowych, które można obserwować w rezerwacie ornitologicznym Eko-centrum Caput Insulae.
Park Narodowy Risnjak
Położony około 30 km na północny wschód od Rijeki, w górach Gorskiego Kotaru, Park Narodowy Risnjak oferuje piękne krajobrazy górskie, gęste lasy i bogatą faunę, w tym niedźwiedzie, wilki i rysie (od których park wziął swoją nazwę). Najwyższy szczyt parku, Risnjak (1528 m n.p.m.), oferuje spektakularne widoki na Zatokę Kvarner i Alpy Julijskie. Park przecina wiele szlaków turystycznych o różnym stopniu trudności, a jedną z głównych atrakcji jest źródło rzeki Kupa – turkusowe jeziorko o głębokości ponad 80 metrów.
Novi Vinodolski
Urocze nadmorskie miasteczko położone około 40 km na południowy wschód od Rijeki. Znane z pięknych plaż, krystalicznie czystej wody i malowniczego starego miasta z wąskimi uliczkami. Warto zobaczyć twierdzę Frankopanów z XIII wieku, kościół św. Filipa i Jakuba oraz Bibliotekę Narodową i Czytelnię – jedną z najstarszych w Chorwacji. Miasto słynie również z produkcji Vinodolskiego vina – lokalnego wina, oraz z karnawału zimowego „Mesopust”, podczas którego odbywa się tradycyjny taniec mieczy.
Jaskinia Lokvarka
Położona w miejscowości Lokve, około 30 km od Rijeki, jest to największa jaskinia dostępna dla zwiedzających w regionie. Odkryta w 1911 roku jaskinia zachwyca różnorodnymi formacjami naciekowymi – stalaktytami, stalagmitami, kolumnami i draperiami. Trasa turystyczna ma długość około 900 metrów i prowadzi przez kilka komór, w tym imponującą „Wielką Salę”. Temperatura wewnątrz jaskini wynosi stałe 8°C, więc nawet w upalne dni warto mieć ze sobą cieplejsze ubranie.
Jezioro Bajer
Sztuczne jezioro położone w pobliżu miejscowości Fužine, około 30 km od Rijeki. Jest to popularne miejsce na jednodniowe wycieczki, oferujące możliwości wędkowania, pływania łódką i pieszych wędrówek wokół jeziora. W okolicy znajduje się również mniejsze jezioro Lepenice oraz jaskinia Vrelo, jedna z najmniejszych jaskiń udostępnionych do zwiedzania w Europie.
Kastav
Średniowieczne miasteczko położone na wzgórzu, zaledwie 10 km od centrum Rijeki. Otoczone murami obronnymi Kastav oferuje wspaniałe widoki na Zatokę Kvarner i okoliczne góry. Wąskie, brukowane uliczki, historyczne budynki i urocze place tworzą magiczną atmosferę. Warto zobaczyć pozostałości średniowiecznego zamku, Loggię Miejską i kościół św. Heleny. Kastav jest znany z karnawału „Pust” oraz festiwalu muzycznego „Kastafsko kulturno leto”.
Kuchnia Rijeki i regionu Kvarner
Kuchnia Rijeki i regionu Kvarner stanowi fascynującą mieszankę wpływów śródziemnomorskich, środkowoeuropejskich i bałkańskich. Morze, góry i żyzne doliny dostarczają różnorodnych składników, które tworzą bogatą paletę smaków.
Specjały regionalne:
- Škampi na buzaru – krewetki duszone w sosie z białego wina, czosnku, pietruszki i oliwy z oliwek.
- Kvarnerski škamp – krewetki z Zatoki Kvarner, uważane za jedne z najlepszych na Adriatyku, podawane grillowane lub gotowane.
- Črni rižot – czarne risotto barwione atramentem kałamarnicy, z dodatkiem owoców morza.
- Jota – gęsta zupa z kiszonej kapusty, fasoli i ziemniaków, popularny w chłodniejsze dni.
- Šurlice – ręcznie robiony makaron, specjalność wyspy Krk, często podawany z gulaszem z jagnięciny lub owocami morza.
- Krčki sir – twardy ser owczy z wyspy Krk.
- Žlahtina – białe wino z wyspy Krk, doskonale komponujące się z owocami morza.
- Rapska torta – słodki przysmak z wyspy Rab, ciasto migdałowe z dodatkiem maraschino (likieru wiśniowego).
Rijeka oferuje również szereg restauracji serwujących dania kuchni międzynarodowej, od włoskiej, przez środkowoeuropejską, po kuchnię fusion. W mieście działa wiele przytulnych konob (tradycyjnych tawern), eleganckich restauracji z widokiem na morze oraz nowoczesnych bistro.
Praktyczne informacje
Jak dotrzeć do Rijeki
Rijeka posiada własne lotnisko międzynarodowe, port lotniczy Rijeka, położony na wyspie Krk, około 25 km od centrum miasta. W sezonie letnim obsługuje loty z wielu europejskich miast. Alternatywnie można skorzystać z lotnisk w Zagrzebiu (około 170 km), Puli (około 100 km) lub Trieście we Włoszech (około 80 km).
Rijeka ma dobre połączenia autobusowe z większością chorwackich miast oraz z sąsiednimi krajami. Z Polski do Rijeki można dojechać autobusami z przesiadkami lub bezpośrednimi autobusami wakacyjnymi z większych miast.
Miasto posiada również port promowy z połączeniami do chorwackich wysp oraz do Włoch (Bari, Ancona).
Kiedy najlepiej odwiedzić Rijekę
Rijeka jest miastem, które można odwiedzać przez cały rok, ale różne pory roku oferują różne atrakcje:
- Lato (czerwiec-sierpień) – najlepszy czas na korzystanie z plaż i sportów wodnych, ale również najbarniej zatłoczony i najdroższy. Temperatury oscylują wokół 25-30°C.
- Wiosna (kwiecień-maj) i jesień (wrzesień-październik) – przyjemna pogoda (18-25°C), mniej turystów i niższe ceny. Idealny czas na zwiedzanie miasta i wycieczki po okolicy.
- Zima (listopad-marzec) – najspokojniejszy okres, z temperaturami 5-10°C. Warto rozważyć wizytę podczas karnawału (luty), kiedy miasto ożywa dzięki paradzie i licznym wydarzeniom.
Transport w mieście
Rijeka posiada rozbudowaną sieć autobusów miejskich, które docierają do wszystkich dzielnic miasta. Bilety można kupić w kioskach, u kierowcy (drożej) lub za pomocą aplikacji mobilnej. Centrum miasta jest stosunkowo kompaktowe i najlepiej zwiedzać je pieszo.
Do okolicznych miejscowości można dostać się autobusami podmiejskimi, pociągami lub promami (na wyspy). Wypożyczenie samochodu jest dobrym pomysłem, jeśli planuje się więcej wycieczek poza miasto.
Zakwaterowanie
Rijeka oferuje zakwaterowanie w różnych standardach i cenach – od luksusowych hoteli, przez apartamenty wakacyjne, hostele, aż po kempingi (głównie na obrzeżach miasta).
W centrum Rijeki znajduje się kilka hoteli, w tym historyczny Hotel Continental z 1888 roku oraz nowoczesne hotele sieciowe. Większość apartamentów wakacyjnych znajduje się w budynkach mieszkalnych, co pozwala poczuć się jak miejscowy.
W sezonie letnim warto rezerwować zakwaterowanie z wyprzedzeniem, szczególnie jeśli planuje się pobyt w lipcu lub sierpniu.
Podsumowanie
Rijeka to miasto, które często jest pomijane przez turystów spieszących na chorwackie wyspy lub do popularnych kurortów. Jest to jednak nieuzasadnione, gdyż ta industrialna perła Adriatyku oferuje fascynującą mieszankę historii, kultury i przyrody. Autentyczna atmosfera, brak tłumów turystów (poza głównym sezonem), bogata oferta kulturalna i doskonała kuchnia sprawiają, że Rijeka jest doskonałym miejscem na city break lub bazą wypadową do zwiedzania regionu Kvarner.
Niezależnie od tego, czy interesuje Cię historia i architektura, życie kulturalne, czy może aktywny wypoczynek na łonie natury, Rijeka i jej okolice mają coś do zaoferowania. To miejsce, gdzie można doświadczyć prawdziwej Chorwacji, z dala od utartych szlaków turystycznych, i zanurzyć się w autentycznej atmosferze adriatyckiego portu z bogatą, wielokulturową historią.
